Her şeyden önce “siyasalhayvan.com” adlı internet sitemizde yayımlanacak olan bu röportajı bizimle yapmayı kabul ettiğiniz için size teşekkür ederim.
Biraz kendinizden bahseder misiniz?
Öncelikle bu röportajı yapma fırsatını verdiğiniz için ben size teşekkür etmek istiyorum.
Adım Edmir SEJDIU. Kosovalıyım, 26 yaşındayım. ILIRIA Koleji’nde hoca olarak çalışıyorum. Burada iki dersim var. Birincisi “Uluslararası İlişkiler Tarihi”. İkincisi ise “Diplomasiye Giriş”. 2010 yılında bu okulda çalışmaya başladım. Bu tarihten itibaren “ILIRIA Debate Club” adıyla bir münazara kulübü kurduk. Bu kulüp ile birlikte Britanya Parlementosu Münazara Formatı’na binaen hem Kosova’da genç insanlarla hem de Sırplar, Türkler gibi azınlıklarla münazaralar gerçekleştiriyoruz. Aslında benim mesleğim sadece hocalık yapmak değil. Hükümet Dışı Örgütler ve Kosova Parlementosu ile de yakın çalışıyorum.
Kosova’nın siyasal sisteminden bize biraz bahseder misiniz?
Kosova parlementer sisteme sahip. Bu sistem 2010 yılında kuruldu. Bildiğiniz gibi Kosova 2008 yılında bağımsızlığını kazandı. Parlementomuzda, Britanya’daki gibi çoğulculuğa dayalı bir yapımız var. Örneğin Makedonya’da hem parlamenter, hem de Fransa’daki gibi başkanlık sistemi var.
Kosova Meclisi’nde kaç milletvekiline sahipsiniz?
Toplamda 120 vekilimiz var. 100 koltuk Arnavutlar için, geriye kalanlar ise azınlıklar için. Kosova’da yaşayan azınlıklar kendilerini parlementoda temsil etme hakkına sahipler.
Bu azınlıklar kimlerdir?
Sırplar, Rumenler, Aşkaleliler (Ashkali), Balkan Mısırlıları (Balkan Egyptian), Boşnaklar, Türkler ve Goraniler.
Parlemento’da kaç adet siyasi parti bulunmakta?
Tüm siyasi partilere bakarsak, Kosova’da resmi olarak kayıtlı 125 adet siyasi parti bulunmakta. Bu partilerin çoğu köken olarak Arnavut partisidir.
Kosova’da seçim barajı söz konusudur. 2008’den önce %3 olan seçim barajı, bu yıldan sonra %5’e yükseltildi.
İsmini sıraladığım bu partiler Kosova’da siyasi hayatlarına devam etmektedirler.
İsim | Kısaltma | Lider | Milletvekili Sayısı |
Kosova Demokratik Partisi
(Partia Demokratike e Kosovës) |
PDK | Hashim Thaçi | 37 |
Kosova Demokratik Birliği
(Lidhja Demokratike e Kosovës) |
LDK | Isa Mustafa | 30 |
Self-Determinasyon
(Vetëvendosje) |
VV | Albin Kurti | 16 |
Kosova’nın Geleceği İçin İttifak
(Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës) |
AAK | Ramush Haradinaj | 11 |
Sırp Listesi
(Lista Serbe) |
LS | Lider Yok | 9 |
Kosova İçin Girişim
(Nisma për Kosovën) |
NISMA | Fatmir Limaj | 6 |
Azınlıklar kendilerini 6 siyasi parti ile temsil etme hakkına sahipler. Türk azınlığı “Kosova Demokratik Türk Partisi” adında siyasi bir partiyle mecliste kendini temsil etmektedir. Diğer partiler ise şu şekildedir;
Hükümet Koalisyonu (81)
- PDK: 33 Koltuk
- LDK: 33 Koltuk
- Srpska: 11 Koltuk
- KDTP: 2 Koltuk
- Vakat: 2 Koltuk
Muhalefet (33)
- Vetëvendosje: 16 Koltuk
- AAK: 8 Koltuk
- NISMA: 6 Koltuk
- Diğer azınlık partileri: 3 Koltuk
Bir Partiye Bağımlı Olmayan (6)
- Bağımsız: 6 Koltuk
1998 Kosova Savaşı’ndan sonra neler değişti ve bu değişimlerin günümüzdeki yansımaları nelerdir? Kosova Savaşı’ndan bu yana ne gibi ilerlemeler kaydedildi?
Kosova 1969 yılına kadar Yugoslavya Federasyonu’nun bir parçasıydı. 1972’de, bir referandum yaptık ve federasyonun diğer parçaları gibi hareket etme şansını elde ettik. Bunun anlamı, kendimizi temsil etmemiz için kendi delegelerimizi seçecektik vs. Fakat 1980’de, Yugoslav ve Sırp politikacı Slobodan Milosevic, Kosova’da inşa ettiğimiz her şeyi yok etti. Ardından Slovenya, Hırvatistan ve Bosna Hersek gibi ülkelerle savaşmaya başladı.
1998’den sonra, Kosova’nın yapması gerektiği bazı temel şeyler vardı. İlk olarak Kosova savaşı kazanmalı ve bağımsızlığını elde etmeliydi. Bunları gerçekleştirmek için NATO ve Amerika Birleşik Devletleri ile yakın çalıştık. İki zorlukla karşı karşıya geldik: Kosova’yı bağımsızlığa kavuşturmak ve kamu kurumlarını inşa etmek. Fakat temel olay, yönetim (governance) kültürünü oluşturmaktı. 2008 yılına gelindiğinde bağımsızlığımızı kazandık ve 22 Temmuz 2010’da Uluslararası Ceza Mahkemesi, tek taraflı olarak bağımsızlık ilan edilmesinin uluslararası hukuka uygunluğu hususu konusunda “istişari görüş” bildirmiştir.
Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu (UNMIK) ve Kosovo Force (KFOR) beraber çalışmaya başladığımız uluslararası camia tarafından Kosova’nın problemlerini çözmek amacıyla kurulmuştur. UNMIK idari meseleler için, KFOR ise halen varlığını sürdüren bir organizasyon olup askeri meseleler için kurulmuştur.
Diğer yabancı ülkelerin Kosova’daki nüfuzları hakkında ne düşünüyorsunuz? Özellikle de Türkiye ve Birleşik Devletler’in nüfuzları hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
Bağımsız bir Kosova’nın varlığı, ABD’nin bir projesiydi. Bu savaşı kazanmak için uluslararası camiadan yardım aldık. Bazı Avrupa devletleri de bize yardım etti fakat hiçbir zaman “Kosova’nın bağımsız bir devlet olması gerekiyor” gibi bir cümle kurmadılar. Bunu söyleyen ABD idi. 2007’de, ABD’nin başkanı George W. Bush’tu ve şöyle bir cümle söyledi: “Kosova, bağımsız bir ülke olmalıdır”. Bu cümleden yaklaşık 7 ay sonra Kosova bağımsızlığını kazandı. ABD’nin bir projesiydi demekle neyi kastediyoruz? ABD, Arnavutlarla yakın çalıştı. Bu durum Kosova’nın ilk başkanı olan İbrahim Rugove ile başladı. Bundan önce, ABD’de yaşayan Arnavutlar, ABD hükümeti ile çok yakındılar. Bu nedenle Kosova savaş süresince başarısızlığa uğramadı.
Türkiye ile başka bir ilişkimiz var. Çünkü kültürde ve dinde aynıyız. Aynı yaşam tarzına sahibiz. Türkiye bize defalarce kez yardım etti. Belki de bu yardım eden isimleri kişiselleştirebilirim, Recep Tayyip Erdoğan gibi. Kosova için gerçekten birçok şey gerçekleştirdi. Kosova’nın bağımsızlığını ilan etmesinin ardından birçok ülke liderini arayıp bağımsızlığı tanıması için çağrı yaptı.
Biz halen Türkiye’nin ve ABD’nin nüfuzu altındayız. Fransa, Almanya, Büyük Britanya gibi diğer Avrupa ülkeleri ile de iyi ilişkiler kurduk fakat ABD ve Türkiye bizim en iyi müttefiklerimiz.
Kosova’nın geleceğini nasıl görüyorsunuz?
1992’dan günümüze kadar olan süreçte bir problemle karşı karşıyayız. Bu problem ise “kendini yönetebilen bir ülkeyiz” diyebilmek. Avrupa ülkelerine benzer bir bakış açısına ihtiyacımız var. Bir Avrupa ülkesi gibi kalmalıyız. Şu an organize suçlar, yolsuzlukla mücadele gibi bazı zorluklar var. Bu suçlara ortak olan insanların çoğu bizim politikacılarımız. Bu cidden zor bir mesele. Diğer zor bir mesele ise ekonomik istikrarı yakalamak. Nüfusun %41’i işsiz. Kendi problemlerimizin tanımını yapmamız gerekiyor.
Eğer Avrupa ülkeleri, ABD ve Türkiye ile yakın çalışabilirsek, bu zorlukların üstesinden kolayca gelebileceğimize inanıyorum. En önemli konu ekonomiyi tekrar inşa etmek. Ekonomi, Kosova için anahtar kelime.
Neden Kosova, Arnavutluk’un bir parçası olmak yerine kendi bağımsızlığını ilan etti?
Savaş, Arnavutluk’un bir parçası olmak için başlamıştı. Arnavutluk 1912’de Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. Kosova, Arnavutluk’un bir parçası idi fakat resmiyette değildi. O tarihten sonra Sırplarla, Makedonlarla ve diğer birkaç etnisite ile problemler yaşamaya başladık. 1915’te, Büyük Britanya Kongresi’nde Kosova’nın Arnavutluk’un bir parçası olmaması gerektiğine karar verildi. Fakat Arnavutluk’un bir parçası olmak hayalimizdi. Bu hayal Kosova’yı Sırbistan ile savaşmaya yöneltti. Savaşı biz başlatmadık, fakat Sırbistan kendimiz için özgür bir vücut yaratmamıza izin vermedi. Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ile Kosova’daki Arnavut nüfusunun delegeleri arasında tasarlanan bir anlaşma olan Rambouillet Anlaşması, Kosova’nın geleceğini tayin etmiştir. Bu antlaşma NATO tarafından tasarlanmıştır. O zamanlar Arnavutluk’un bir parçası mı olmalıyız yoksa bağımsız mı olmalıyız konusunda tartışıyorduk. Çünkü hiç kimse Yugoslavya’nın yaşayabileceğine ihtimal vermiyordu. Bu anlaşma, Kosova’nın kuzeyinde yer alan Mitrovica adlı şehirde iki genç Kosovalının Sırplar tarafından öldürülmesine kadar devam edebildi.
Büyük Britanya, Arnavutluk’un bir parçası olmamızı istiyordu. Eğer Arnavutluk’un bir parçası olsaydık, Balkanlarda birçok şeyin değişmesi gerekecekti. Çünkü Arnavutlar, Balkanlardaki her bir ülkede yaşıyor. Örneğin Makedonya’daki nüfusun %40’ı Arnavut. Arnavutlar Karadağ’da, Bosna Hersek’te yaşıyor. Bu nedenle eğer Balkanlardaki bu Arnavut nüfusu tek bir ülkede toplanırsa, diğer ülkeler bundan endişe duyacaktı.
Son olarak özel bir sorum var. Kendinizi nasıl addediyorsunuz? Kosovalı? Arnavut? Her ikisi?
Gerçekten buna karar vermesi zor. Aslında ben Kosovalı’yım. Irk olarak bir Arnavut’um. Kosova’da doğmuş, Kosova’da büyümüş, Kosova’yı seven bir Arnavut’um. Yaşam tarzı, düşünce tarzı, kültür vs. gibi ögeler neredeyse Arnavutluk’taki ile aynı. Tabii ki de iki ülke arasında bazı farklılıklar mevcut. Örneğin Arnvautluk’a gittiğinizde, büyük ihtimal farklı Arnavutça kelimelerle konuşan insanlar görürsünüz. Fakat gerçek şu ki, bizim Arnavutluk’u sevdiğimiz kadar Arnavutluk’taki Arnavutlar Kosova’yı sevmiyor.
Sayın Edmir, röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için tekrar teşekkür ederiz.
Bu röportajı yapma fırsatını verdiğiniz için ben teşekkür ederim.
———————————————————————————————————–
First of all, i would like to thank you for accepting this interview for our website called “siyasalhayvan.com” which means “political animal”.
Could you please introduce yourself?
I would like to start by thanking you for giving me this opportunity to make the interview for your website.
I am Edmir SEJDİU. I am from KOSOVO, 26 years old. I am working at ILIRIA College as a professor. I have two lectures here. One of them is “History of International Relations” and the other is “Introduction to Diplomacy”. I have started to work at Iliria College in 2010 and after that we’ve built an independent body “Iliria Debate Club” which means that promoting British Parlementary Debate Format for the young people who live in Kosovo not just for Kosovans, we are also closely collaborating with minorities like Serbs, Turkish and the others. My proffesion is not just a professor in fact. I work in different places at the same time like in NGO’s and at the Assembly of Kosovo.
Could you please explain us, a little, the political system of Kosovo?
Kosovo has a parlimentary system. This system was created in 2010. As you know, Kosovo gained its independency in 2008. We have pluralism at the parliament like the British one. For example in Macedonia, they have parlimentary system as well as presidency system like French one.
How many deputy do you have in Assembly of Kosovo?
We have 120 deputies. 100 seats are for Albanians and the rest for minorities. Minorities who live in Kosovo have right to represent themselves at the parliament.
What are those minorities?
Serbs, Romani, Ashkali, Egyptians, Bosniaks, Turks and Gorans.
How many political party do you have at the parliament?
In general, we have 125 political parties who are officially registered in Kosovo. Most of them are Albanian. We have a election threshold in Kosovo. Until 2008, we had just 3 percent of barrier for political parties. After 2008, we changed it. Now we enhanced this barrier to 5 percent.
Those parties which are representing Albanians are taking place at the parliament now.
NAME | Abbr. | LEADER | MP’S |
Democratic Party of Kosovo
(Partia Demokratike e Kosovës) |
PDK | Hashim Thaçi | 37 |
Democratic League of Kosovo
(Lidhja Demokratike e Kosovës) |
LDK | Isa Mustafa | 30 |
Self-Determination
(Vetëvendosje) |
VV | Albin Kurti | 16 |
Alliance for the Future of Kosovo
(Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës) |
AAK | Ramush Haradinaj | 11 |
Serb List
(Lista Serbe) |
LS | No leader | 9 |
Initiative for Kosovo
(Nisma për Kosovën) |
NISMA | Fatmir Limaj | 6 |
Minorities have right to represent themselves with 6 parties. Turkish minority have just one party in assembly called “Turkish Democratic Party of Kosovo”. Other political parties are like that;
Goverment Coalition (81)
- PDK: 33 seats
- LDK: 33 seats
- Srpska : 11 seats
- KDTP: 2 seats
- Vakat: 2 seats
Opposition (33)
- Vetëvendosje: 16 seats
- AAK: 8 seats
- NISMA: 6 seats
- Other minor parties: 3 seats
Unaffiliated (6)
- Indepedent: 6 seats
What was changed after the 1998 Kosovo War and what are the repercussions of these changes today in Kosovo? What kind of progresses have made by Kosovo since the 1998 Kosovo War?
Kosova was part of Yugoslavia Federation until 1969. In 1972, we conducted a referendum and we got a chance to act like other parts of federation which means that we had right to choose our representatives etc. But in 1980, Slobodan Milosevic who was Yugoslav and Serbian politician destroyed everything that we built in Kosovo and he started to fight with all those countries as Slovenia, Crotia, Bosnia etc.
After 1998, Kosovo had some basic things to do. Firstly, Kosovo had to win the war and make himself independent country which was done 1999. We closely worked with NATO, United States Of America (USA). We had two challenges: making Kosovo independent and building public instutitions but bacis thing was to create a culture of governance. In 2008, we gained independence and On 22 July 2010, the International Court of Justice gave its Advisory Opinion on the question of the Accordance with international law of the unilateral declaration of independence in respect of Kosovo.
United Nations Interim Administration Mission in Kosovo (UNMIK) and Kosovo Force (KFOR) were created to solve Kosovo’s problems by international organizations which we started to work with. UNMIK was for administrative issues, KFOR was for security issues which is still continuing one’s existence in the country.
What do you think about the influences of foreign countries, especially those of Turkey’s and USA’s, on Kosovo?
Existence of a independent Kosovo was a project of USA. We were helped by international forces to win this war. Some European countries also helped us but they didn’t say that Kosovo was supposed to be independent country. There was only one country who helped and believed Kosovo by saying “Kosovo is supposed to be independent country” that was USA. In 2007, George W. Bush was the president of USA and said “Kosovo should be independent country”. Kosovo gained independency 7 months later after saying this sentence. So what is the meaning of “the project of USA” ? USA worked closely with Albanians. This situation has started with İbrahim Rugove who was the first president of Kosovo. Before this situation, Albanians who were living in USA were so close with the goverment of USA. That’s why Kosovo has not been failed during the war.
We have different relation with Turkey. Because we are same in the culture, in religion. We have same life style. Turkey helped us so many times. Maybe i can personalize with the names of those people who helped Kosovo like Recep Tayyip Erdoğan. He has done really good things for Kosovo. He called many countries to push them to recognize Kosovo as a independent country.
We are still in Turkey’s and USA’s power. We also obtained good relations with many european countries like Germany, France, Great Britain but USA and Turkey are the best allies for us.
How do you see the future of your country?
From 1999 till now, we have one problem. The problem is to say “we are the country who can manage himself”. We need have a perspective like a european country. We should stay as a european country. Now there are some challenges. Those challenges are organized crime, fighting against corruption. Most of them who involved in these crimes are our politicians. This is very diffucult issue. Other issue is to build our economical stability. 41 % of the population are not employed. We have to define our problems in the way of enlargement of Balkans toward european countries.
If we can work with european countries, USA and Turkey, i believe that we can easily overcome these diffuculties. The most important subject is about rebuilding economy. Economy is the key for Kosovo.
Why Kosovo has declared independance rather than choose to be a part of Albania?
The war was started because of being part of Albania. Albania declared the independency in 1912 from the Ottoman Empire. Kosovo was a part of Albania but not officially. After that time we started to have some problems with Serbs, Macedonians etc. In 1915, it was decided in Great Britain Congress that Kosovo hadn’t has been part of Albania. But we had a dream about being part of Albania. This dream made Kosovan people fight against Serbia. We didn’t start the war but Serbia didn’t let us to create a free body for us. The Rambouillet Agreement which was a proposed peace agreement in France between the Federal Republic of Yugoslavia and a delegation representing the Albanian majority population of Kosovo determined the future of Kosovo. This agreement was drafted by the North Atlantic Treaty Organisation (NATO). In that time we were discussing about “Should we be part of Albania or independent country?”. Because nobody was believing that Yugoslavia could survive. This peace agreement has been working until two young Kosovan people have been killed by Serbs in Mitrovica which is located north of Kosovo.
Great Britain was supporting us for being part of Albania. If we would be part of Albania, so many things had to change in Balkans. Because Albanian people live in every single country of Balkans. For example 40 % of population of Macedonia are Albanians. Albanians live in Montenegro, in Bosnia therefore if those Albanian population gather together within Balkan countries, they will be afraid of us.
I have a personal question. What do you consider yourself? As an Albanian? As a Kosovan? Both of them?
It’s really hard to decide. I am Kosovan in fact. I am Albanian as a nationality. I am an Albanian who was born in Kosovo, lives in Kosovo, loves Kosovo. Life style, culture, thinking etc. Those things are almost same with Albania. Of course there are some diffrences between two counry. For example, if you go to Albania, you will probably see people who speak with another Albanian words. But truth is that Kosovan people love Albania more than Albanian people love Kosovo.
Thank you again Professor Edmir for accepting our interview.
Thank you for giving me the chance to make this interview with you.